تأثیر شیر مادر در سلامت کودک

شیر مادر

شیر مادر بهترین و مناسب‌‌ترین غذا برای کودکان است، غذایی که سلامت آنها را تضمین می‏کند. شیر مادر به راحتی هضم می‏شود و مقدار چربی، قند و پروتیین آن به اندازه ‏ای است که کودک برای رشد نیاز دارد. بررسی‏ها نشان داده ‏است کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‏شوند، در مقایسه با سایر کودکان از سطح سلامت بالاتری برخوردار هستند، ضریب هوشی‏ بیشتری دارند، رشد و تکامل بینایی و مغزیشان بهتر است، سیستم ایمنی قوی‏تری دارند و کمتر دچار عفونت‏های تنفسی و گوارشی می‏شوند. کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‏کنند کمتر در معرض خطر پوسیدگی دندان هستند، دندان‏ها‏ی مرتبی دارند و کمتر نیاز به ارتوندنسی پیدا می‏کنند. همچنین بررسی‏ها نشان داده است این دسته از کودکان در بزرگسالی کمتر دچار چاقی‏ها‏ی مفرط، اسهال و بیماری‏ها‏ی حاد می‏شوند. با وجود همه این فواید باز هم تعداد زیادی از کودکان با شیر مادر تغذیه نمی‏شوند. طبق آمارهای جهانی کمتر از ۴۰درصد مادران به نوزادان خود شیر می‏دهند. مقامات بهداشتی جهان برای رفع این مشکل تلاش می‏کنند. مطالعات زیادی درباره فواید شیردهی و تغذیه با شیر مادر انجام شده است که نتایج همه این مطالعات لزوم تغذیه با شیر مادر را روشن می‏کند.شیر مادر برای نوزاد از شیر گاو و گوسفند مغذی‏تر است. شیر مادر دارای درصد بالاتری از چربی و کربوهیدرات قابل هضم است. پروتیین شیر مادر باعث تحریک سیستم دفاعی نوزاد می‏شود و در نتیجه گلبول‏های سفید خون نوزاد آنتی‏بادی‏های بیشتری را برای مقابله با عفونت‏ها تولید می‏کنند.

شیر مادر ارتباط عاطفی مادر و کودک را تقویت می‏کند

بررسی‏ها نشان داده است شیر مادر علاوه بر فواید فراوان جسمی که برای کودک دارد، موجب تقویت پیوند عاطفی میان مادر و کودک شده و نیازهای عاطفی کودک را تا حدود زیادی برطرف می‏کند. این موضوع موجب ایجاد آرامش بیشتر کودک شده و در رشد جسمی و ذهنی او تاثیر به‌سزایی دارد. اگر در ساعت اول تولد کودک با مادر تماس داشته باشد، در بدن مادر هورمونی به نام اکسی‌توسین یا هورمون عشق ترشح می‏شود که نه تنها برای کودک مفید و آرامش‌بخش است بلکه موجب کاهش افسردگی پس از زایمان در مادر می‏شود. شیر مادر نقش آرام‌بخش طبیعی برای شیرخوار و مادر دارد و نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‏کنند از سلامت جسمی ‏و روانی بیشتری برخوردار هستند. همچنین میزان ابتلا به انواع بیمارها و مرگ و میر در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر از کودکانی است که با شیر مادر تغذیه نمی‏شوند. نکته دیگر اینکه قابلیت جذب پروتیین شیر مادر بیش از سایر انواع شیر است و کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‏کنند از تکامل گفتاری بهتری برخوردار هستند. شیرخوارانی که از شیر مادر استفاده می‏کنند، از تکامل اجتماعی بهتری برخوردارند و حتی در سن یک سالگی، از توانایی‏ها‏ی روانی و اجتماعی بیشتری بهره‏مند هستند.

شیر مادر سالانه جان ۳/۱ میلیون کودک را نجات می‏دهد

طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت آموزش شیردهی به مادرانی که تازه صاحب فرزند شده‏ اند، می‏تواند سالانه جان ۳/۱ میلیون کودک را نجات دهد و این در حالی است که بسیاری از زنان در این مورد اقدامی ‏انجام نمی‌دهند. طبق این گزارش کمتر از ۴۰ درصد از مادران در سراسر جهان به نوزادان خود به‌خصوص در ۶ ماهه اول تولد شیر می‏دهند که این موضوع به دلیل نداشتن آگاهی آنها درباره چگونگی شیردهی نوزادان است. به گزارش رویترز، بسیاری از مادران آموزش‏های مناسب برای این کار را ندیده‏ اند و این موضوع به یکی از مشکلات عمده در کشورهای فقیر و غنی تبدیل شده است. به عقیده متخصصان، در ۶ ماهه اول تولد مادران باید به طور پیوسته به کودکان خود شیر دهند و از دادن سایر نوشیدنی‏ها‏ و غذاها به نوزاد خودداری کنند. همچنین برای پیشگیری از مرگ و میر نوزادان باید آگاهی مادران درباره ابتلا به انواع بیماری‏ها‏ی میکروبی و ویروسی از جمله آنفلوآنزا افزایش یابد و واکسیناسیون‏ها‏ی مختلف که برای کودکان ضروری است، انجام شود.

شیر مادر، کارآیی ریه ‏ها‏ی کودکان را افزایش می‏دهد

بررسی‏ها نشان داده است قدرت و عملکرد ریه کودکانی که حداقل به مدت ۴ ماه از شیر مادر تغذیه کرده ‏اند، در مقایسه با کودکانی که از شیر خشک استفاده می‏کنند بهتر است. به گزارش رویترز، دانشمندان آمریکایی با بررسی حدود هزار و ۳۳ کودک ۱۰ ساله متوجه شده‏اند کودکانی که دست‌کم ۴ ماه از شیر مادر تغذیه می‏کنند، نسبت به کودکانی که مدت کمتری شیر مادر مصرف می‏کنند یا آنهایی که با شیشه شیر می‏خورند، عملکرد ریه بهتری دارند. محققان دانشگاه کارولینای جنوبی اعتقاد دارند عمل فیزیکی ناشی از مکیدن شیر مادر برای شش بار در روز و به مدت بیش از ۴ ماه، موجب افزایش ظرفیت و افزایش جریان هوا در ریه کودکانی می‏شود که از شیر مادر تغذیه کرده‏اند. از میان کودکان مورد مطالعه، ۳۹ درصد ۴ ماه یا بیشتر از شیر مادر تغذیه کرده بودند و حدود ۴۰ درصد کمتر از۴ ماه شیر مادر مصرف کرده بودند و ۲۱ درصد دیگر با شیشه شیر تغذیه شده بودند. بررسی نتایج نشان داد ریه کودکانی که از شیر مادر تغذیه کرده بودند، قوی‏تر از کودکانی بود که با شیشه شیر خورده بودند. به عقیده محققان، افزایش توان ریه کودکانی که مدت ۴ ماه یا بیشتر از شیر مادر تغذیه کرده بودند، به عمل مکیدن ناشی از تغذیه با شیر مادر ارتباط دارد. مطالعات دیگر نیز نشان داده‏ اند که مدت زمان عمل مکیدن در تغذیه با شیر مادر دو برابر تغذیه با شیشه شیر است و تغذیه با شیر مادر به تلاش تنفسی بیشتری نیاز دارد.

شیر مادر از چاقی در سنین بالاتر پیشگیری می‏کند

درباره ارتباط تغذیه با شیر مادر در وزن کودک در سنین بالاتر مطالعات زیادی انجام شده است. در سال ۲۰۰۵، محققان پس از بررسی نتایج ۶۱ مطالعه انجام شده در زمینه ارتباط شیر مادر و چاقی در سنین بالاتر به این نتیجه رسیدند که تغذیه با شیر مادر در ماه‏های بعد از تولد با کاهش خطر چاقی ارتباط دارد. به عقیده پژوهشگران تغذیه با شیر مادر به چند دلیل با افزایش وزن در سنین بالاتر ارتباط دارد. کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‏کنند، نظم بهتری از نظر تغذیه دارند و این سبب می‏شود که در سنین بالاتر تغذیه سالم‏تری داشته باشند. همچنین شیر مادر در مقایسه با شیر خشک انسولین کمتری دارد و میزان هورمون پروتیینی لپتین در بدن کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‏کنند بیشتر است. بررسی نتایج تحقیقات نشان داد کودکانی که شیر خشک می‏خورند، در مقایسه با آنهایی که از شیر مادر تغذیه می‏کنند در هفته‏ های اول زندگی سریع‏تر وزن می‏گیرند و این وزن‏گیری سریع با چاقی در سنین بالاتر ارتباط دارد.

شیر مادر هوش کودک را زیاد می‏کند

تحقیقات نشان داده است نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‏کنند در مقایسه با سایر نوزادان ضریب هوشی بالاتری دارند. در یک مطالعه که با هدف یافتن رابطه بین تغذیه با شیر مادر و ضریب هوشی انجام شد، محققان با بررسی ضریب هوشی ۳۰۰۰ کودک در بریتانیا و نیوزیلند متوجه شدند که تغذیه با شیر مادر موجب افزایش ضریب هوشی کودکان می‏شود. در همه کودکان ضریب هوشی به خاطر تغذیه با شیر مادر افزایش نشان نداد و فقط کودکانی که نوع خاصی از یک ژن را داشتند با خوردن شیر مادر ضریب هوشی آنها افزایش پیدا می‏کرد. این نوع خاص ژن به بدن کودک کمک می‏کند که اسیدهای چرب شیر مادر را بهتر جذب کند و بعد آن را به صورت مواد مغذی در اختیار مغز قرار دهد. به عقیده محققان، ۹۰ درصد از کودکان این نوع خاص ژن را دارا هستند و تاثیر تغذیه از شیر مادر روی ضریب هوشی آنها قابل توجه است. تحقیقات پژوهشگران در بریتانیا و نیوزیلند نشان داده است ضریب هوشی کودکانی که این نوع ژن را دارند و از شیر مادر تغذیه شده‏ اند، در مقایسه با کودکانی که شیر مادر به آنها داده نشده است، به طور میانگین ۶ تا ۷ واحد بیشتر است. این به این معنا است که اگر همه نوزادان از شیر مادر تغذیه شوند، تعداد کودکان با استعداد دو برابر خواهد شد.